Welke ministers faalden bij de gevolgen van de gaswinning in Groningen?

Geschatte leestijd: 3 minuten

De gevolgen van de gaswinning in Groningen werden jarenlang onderschat of verkeerd aangepakt door verschillende ministers. Hun falen betrof vooral het negeren van signalen, het onvoldoende prioriteren van veiligheid en welzijn van Groningers, en het te traag reageren op de toenemende schade en onrust.

WAARSCHUWING: in dit bericht is gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie (AI)

Hier is een overzicht van de belangrijkste ministers die hierbij betrokken waren:


1. Henk Kamp (VVD) – Minister van Economische Zaken (2012-2017)

Henk Kamp speelde een centrale rol tijdens een cruciale periode van escalatie in de Groningse gaswinningcrisis.

  • Gaswinning niet snel genoeg teruggedrongen: Ondanks waarschuwingen van experts over de veiligheidsrisico’s na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012, bleef de gaswinning op een hoog niveau.
  • Gebrek aan prioriteit voor veiligheid: De economische belangen (inkomsten voor de staat) werden boven de veiligheid van Groningers gesteld.
  • Onvoldoende communicatie: Kamp werd vaak bekritiseerd vanwege zijn afstandelijke houding en gebrek aan empathie richting de gedupeerden.

2. Eric Wiebes (VVD) – Minister van Economische Zaken en Klimaat (2017-2021)

Eric Wiebes kreeg te maken met de nasleep van eerdere beslissingen, maar faalde volgens velen in het snel en effectief aanpakken van de problemen.

  • Te traag herstelproces: Het proces van schadeafhandeling en versterking van onveilige woningen verliep onder zijn leiding zeer stroef, met veel bureaucratische hindernissen.
  • Onvoldoende druk op NAM: Hoewel stappen werden gezet om de NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij) verantwoordelijk te houden, duurde het lang voordat een onafhankelijke schadeafhandeling op gang kwam.
  • Verlies van vertrouwen: Veel Groningers voelden zich in de steek gelaten door zijn aanpak en gebrek aan daadkracht.

3. Economische Zaken: Voorgangers en Systeemverantwoordelijkheid

Voordat Kamp en Wiebes in functie waren, droegen eerdere ministers ook bij aan de problematiek:

  • Maxime Verhagen (CDA, 2010-2012): In zijn tijd als minister van Economische Zaken werd de gaswinning niet teruggeschroefd, ondanks eerdere waarschuwingen over veiligheidsrisico’s.
  • Maria van der Hoeven (CDA, 2007-2010): Onder haar bewind werden ook geen stevige maatregelen genomen om de gevolgen van de gaswinning te beperken.

4. Andere Betrokken Ministers en Staatssecretarissen

  • Wopke Hoekstra (CDA) – Minister van Financiën: Was indirect betrokken vanwege de grote financiële belangen van de gaswinning voor de Nederlandse staat. Beslissingen om gasopbrengsten te maximaliseren hadden prioriteit boven investeringen in schadeherstel.
  • Kajsa Ollongren (D66) – Minister van Binnenlandse Zaken: Speelde een rol in de versterking van huizen, maar kreeg kritiek omdat de versterkingsoperatie vaak bureaucratisch en ineffectief was.

Patronen van Falen

  1. Economische Prioriteiten boven Veiligheid: Decennialang werd het economisch belang van gaswinning (miljardeninkomsten voor de schatkist) stelselmatig boven de veiligheid van Groningers gesteld.
  2. Bureaucratische Chaos: De afhandeling van schade en versterking van woningen werd gekenmerkt door een traag en complex systeem.
  3. Gebrek aan Empathie: Ministers werden vaak gezien als afstandelijk en weinig betrokken bij het leed van de Groningers.
  4. Politieke Aansprakelijkheid: Het ontbrak aan politieke moed om op tijd drastische maatregelen te nemen, zoals het fors terugdraaien van de gaswinning.

Gevolgen

De traagheid en gebrekkige aanpak hebben geleid tot grootschalig wantrouwen onder Groningers richting de overheid. De parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen, waarvan de conclusies in 2023 werden gepubliceerd, stelde dat burgers structureel in de steek zijn gelaten.